نمایش حرکات پوسته زمین با استفاده از شبکه ایستگاه‌های دائمی

مکان نیوز - ایرنا- سازمان نقشه‌برداری کشور، نسخه اولیه وب سایت نمایش آخرین پردازش‌های مربوط به شبکه ایستگاه‌های دائمی ژئودینامیک IPGN را تهیه کرده است. در این وب سایت ضمن معرفی چارچوب مرجع مختصات ملی IRGD۲۰۱۰ مورد استفاده در کشور، امکان انتقال مختصات نقاط اندازه‌گیری شده توسط کاربران به آن نیز فراهم شده و در آینده هم امکانات بیشتری به آن افزوده خواهد شد.

حمیدرضا نانکلی، رییس اداره ژئودزی و ژئودینامیک سازمان نقشه‌برداری کشور در یادداشتی نوشت:‌ در ده سال گذشته دنیای ناوبری ماهواره‌ای تغییرات زیادی کرده است این تغییرات در اولین آرایش آسمانی ماهواره‌ها (GPS) و همچنین در ۵ آرایش جدید جهانی یا محلی که شامل QZSS,IRNSS,BeiDou Galile می‌شود؛ ایجاد و به سیستم‌های قابل اعتمادی جهت اهداف تعیین موقعیت و ناوبری و زمان تبدیل شده است. این سیستم‌های ناوبری مستقل به عنوان مکملی برای SBAS هستند تا دسترسی، دقت و اعتماد را در کاربردهای بحرانی افزایش دهند.

توانایی و کاربرد این سیستم‌های ناوبری جهانی به اثبات رسیده و علیرغم مسائل سیاسی و استقلال این سیستم در بحث تعیین موقعیت و زمان ترکیب چندگانه آرایش آسمانی، این سامانه‌ها مزایای زیادی را نسبت به GPS دارند که نتایج آن را می‌توان در بحث چندمسیری و تداخل امواج ملاحظه کرد. همچنین با استفاده از افزایش تعداد ماهواره‌ها، دریافت سیگنال‌های متفاوت، دقت بهتری در تعیین مدل‌سازی شرایط جوی (یونسفر- ترپسفر – Occultation ایجاد می‌شود و همچنین روش‌های جدیدی را برای حل ابهام فاز در معادلات مشاهدات فاز حامل و روش‌های نسبی و PPP ارائه می‌دهد.

 سیستم‌های ماهواره‌ای ناوبری جهانی (GNSS) که برای اهداف نظامی و موقعیت‌یابی غیر نظامی طراحی شده‌اند شیوه نوین و منتخبی برای مطالعه محدوده وسیعی از پدیده ژئوفیزیک هستند. اندازه‌گیری‌های GNSS هم اکنون برای تعیین حرکت صفحات تکتونیکی زمین مطالعه تغییر شکل در اطراف گسل‌ها (اندازه‌گیری حرکات قبل و در حال زلزله و بین دو زلزله) و آتشفشان‌ها و اندازه‌گیری حرکات پوسته ناشی از رجعت ایزوستای پس از ذوب شدن یخ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال GPS درترکیب با تایدگیج برای کنترل تغییرات سطح دریا استفاده می‌شود؛ از آنجا که تاخیر سیگنال‌های GPS همانطور که از اتمسفر زمین می‌گذرند قابل اندازه‌گیری هستند؛ اندازه‌گیری‌های GPS حتی در مطالعات اتمسفر نیز قابل استفاده است.

دلایل متعددی باعث رشد فزاینده GPS در کارهای تحقیقاتی شده است. از جمله اینکه GPS موقعیت‌های نسبی سه بعدی با دقت چند میلیمتر تا تقریبا ۱ سانتی‌متر روی طول بازهای از صد متر تا هزاران کیلومتری را ایجاد می‌کند. ذات سه بعدی اندازه گیری‌های GPS به ما این اجازه را می‌دهد که جابجایی‌های ارتفاعی را به همراه جابجایی افقی دریک زمان و مکان مشخص کنیم. قبلا اندازه‌گیری‌های افقی عمدتا" از طریق مثلث‌بندی و اندازه‌گیرهای ارتفاع با ترازیابی دقیق انجام می‌شد.

نخبگان کشور نخستین نمونه دوربین رقومی زنیت را می‌سازند

یکی از نتایج انعقاد تفاهم‌نامه همکاری میان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان نقشه‌برداری کشور در شهریورماه امسال، طراحی و ساخت سامانه ملی دوربین رقومی زنیت با کمک ظرفیت‌های بومی کشور است.

با ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی زنیت در کشور، ارتفاع ژئوئید و ارتومتریک دقیق نقاط مورد نظر و حیاتی پروژه‌های زیربنائی ارتفاعی در سطح ملّی، اندازه‌گیری می‌شود.

شهریورماه امسال بود که تفاهم‌نامه‌ای میان ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان نقشه‌برداری کشور منعقد شد در این تفاهم‌نامه بر ایجاد کسب‌وکارهای دانش بنیان در زمینه اطلاعات مکانی و مهندسی نقشه برداری در کشور تاکید شد.

ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی زنیت با کمک متخصصان داخلی، یکی از این اقدامات مشترک است که کمک می‌کند ارتفاع ژئوئید و ارتومتریک نقاط مورد نظر و حیاتی پروژه‌های زیربنائی ارتفاعی در سطح ملّی دقیق‌تر اندازه‌گیری شود.

تعیین اختلاف ارتفاع‌های ژئوئید و ارتومتریک یکی از مهم‌ترین مزایای ساخت این سامانه در کشور است. با استفاده از یک ایستگاه جزر و مدی، ارتفاع‌های ژئوئید و ارتومتریک به دست می‌آید که در کارهای زیربنائی ارتفاعی در سطح ملّی، حیاتی و ضروری است.

با توجه به اهمیت طراحی و ساخت سامانه ملی دوربین رقومی زنیت در کشور، نشستی تخصصی در این زمینه با حضور نمایندگانی از ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان نقشه‌برداری کشور برگزار شد.

 

دانش‌بنیان‌ها به میدان می‌آیند

یاسر ابراهیمیان قاجاری، رئیس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این نشست، گفت: این سامانه نیاز به تحقیق و توسعه کامل دارد و باید ارزیابی شود که می‌توانیم در این راستا از دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش بنیان بهره بگیریم یا خیر.

به گفته وی، یکی از کمک‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شناسایی پتانسیل‌ها است. باید کارگروهی تشکیل شود تا جلسات منظمی برای ارزیابی این سامانه شکل بگیرد و از نخبگان ایرانی و غیر ایرانی کمک بگیریم.

ابراهیمیان با تاکید بر حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری از تولید دوربین رقومی زنیت؛ افزود: نخستین نمونه از این دوربین را با استفاده از توان نیروهای متخصص داخلی خواهیم ساخت. سازمان نقشه‌برداری کشور هم باید متعهد شود هزینه ساخت چهار نمونه بعدی را تقبل کند.

 

کاهش چشمگیر هزینه‌های ترازیابی

معاون فنی سازمان نقشه برداری: کشور به ۵۰۰ هزار کیلومتر ترازیابی نیاز دارد

مکان نیوز - ایرنا- معاون فنی سازمان نقشه برداری کشور اظهار داشت: کشور ما به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار کیلومتر اندازه‌گیری ارتفاعی نیاز دارد؛ اما با توجه به روند کنونی ترازیابی و ثقل سنجی کشور سالانه ۴ هزار کیلومتر ترازیابی می‌شود که حدود ۱۰۰ سال نیاز است تا به پایان برسد.

پیمان بکتاش روز سه شنبه در نشست تخصصی روش‌های نوین تعیین موقعیت نجومی و کاربردهای آن (ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی) اظهار داشت: بیش از یک قرن است که در دنیا دو سامانه ترازیابی دقیق «داده‌های ثقل زمین و نقاط ارتفاعی» به طور جدی دنبال می‌شود و داده‌های مختلف را ارائه می‌کنند.

وی در سازمان نقشه‌برداری تصریح کرد: مهمترین پروژه‌های مهندسی وابسته به داده‌ها است. در این کشور پهناور داده‌های ثقل و نقشه‌برداری کافی نیست و  نیاز به دو داده ثقل و ارتفاع داریم. به عنوان مثال حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر شبکه ترازیابی دقیق در کشور ایجاد کرده‌ایم در حالی که در کشور فرانسه با مساحت یک سوم ایران شبکه تراز یابی دقیق بیش از ۳۰۰ کیلومتر به وجود آمده است.

بکتاش ادامه داد: ۳۰هزار نقطه داده ثقلی در ایران و ۱۵ هزار نقطه ثقل سنجی در فرانسه ایجاد شده که در این کشور غنای داده‌های ارتفاعی و ثقل سنجی باعث شده است دقت سطح مبنایی دقیقی ایجاد شود. همچنین در کشور فرانسه از سامانه سریع ژئویید و جی پی اس برای تراز یابی استفاده و سرعت را ۲۵ برابر افزایش داده‌اند.

به گفته وی، همچنین در خصوص ترازیابی مشکلات دیگری نیز به خصوص در مناطق کوهستانی وجود دارد. سایر کشورها به تکنولوژی نوین متصل شده و تمرکز ترازیابی را به ژئودینامیک و پیش آهنگی زلزله معطوف کرده‌اند، در کشور ما نیز سالانه ۵ هزار کیلومتر گسل‌های ایران را ترازیابی می‌کنیم.

معاون فنی سازمان نقشه‌برداری عنوان کرد: نیاز است دنبال روشی برویم که هزینه و زمان ما را کاهش دهد. سازمان نقشه برداری به دنبال روشی مناسب بود و سامانه دوربین زنیت رقومی در کشور ما برای اولین بار به طور جدی اجرایی می‌شود. زنیت به دوربین رو به آسمان اشاره دارد که از اجرام آسمانی تصویربرداری می‌کند و روش ترازیابی دقیق نجوم ژئودتیک است که توسط آن اجرام آسمانی به ثقل سنجی و ترازیابی دقیق کمک می‌کنند.

پنج سامانه ملی دوربین رقومی ایجاد می‌شود

مکان نیوز - ایرنا- رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور اعلام کرد: ۵ سامانه ملی دوربین رقومی با همکاری سازمان نقشه‌برداری و معاونت علمی ریاست جمهوری در کشور ایجاد می‌شود.

مسعود شفیعی روز سه‌شنبه در نشست تخصصی روش‌های نوین تعیین موقعیت نجومی و کاربردهای آن (ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی) اظهار داشت: حدود دو دهه است که دوربین زنیت مورد استفاده قرار می‌گیرد و طی این دو دهه ما نتوانسته‌ایم از این سامانه استفاده کنیم.

وی افزود: کشور در حوزه فعالیت‌های مبنایی با موضوعات فراوانی روبه‌رو است که با توجه به شرایط اقلیمی و مساحت کشور این موضوع اهمیت خاصی دارد همچنین ما از پیش از انقلاب داده‌ها را تهیه به‌روزرسانی و نگهداری کردیم اما در حوزه داده‌های ارتفاعی دارای ضعف و در مدیریت بحران نیز دچار مشکل هستیم.

شفیعی تصریح کرد: در حوزه ترازیابی نیاز به اقدامات مکمل داریم که ژئودزی ملی دقیق و به روز تهیه کنیم، باید با استفاده از ظرفیت‌های داخلی سامانه را به کار بگیریم اما تفاوت آن این است که شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی را در حوزه تجهیزات نقشه‌برداری تقویت شوند.

رییس سازمان نقشه‌برداری اضافه کرد: ایده‌ها و میزان اثربخشی در داده‌های مبنایی متفاوت است بنابراین باید این دیدگاه‌ها را با درک بهتری از موضوع و پیاده‌سازی آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملیاتی کرده و از این سامانه استفاده کنیم.

به گفته شفیعی معاونت زمین و ژئودزی سازمان نقشه‌برداری با همکاری دانشگاه‌های خارجی اطلاعات لازم را تهیه کرده‌اند و روند انجام فعالیت‌های مبنایی هیچگاه متوقف نشده است اما با روش‌های فعلی در حوزه داده‌های مبنایی با آنچه موردنیاز کشور است، فاصله داریم که آن هم به دلیل ویژگی‌های سرزمینی ما است.

نشست تخصصی «روش‌های نوین تعیین موقعیت نجومی و کاربردهای آن» امروز، هشتم بهمن ماه با محوریت بررسی ایجاد سامانه ملی دوربین زنیت رقومی به میزبانی سازمان نقشه‌برداری کشور برگزار شد.

«تعیین سطح مبنای ارتفاعی کشور (ژئوئید محلی دقیق) به روش نجوم- ژئودتیک»، «اهمیت راه‌اندازی سامانه ملی دوربین زنیت رقومی در ایران؛ مزایا و محدودیت‌های آن»، «تجربیات جهانی در خصوص استفاده از سامانه زنیت رقومی و امکان‌سنجی سامانه ملی دوربین زنیت رقومی برای تولید داده‌های مکانی در ایران» از مهم‌ترین موضوعات این نشست تخصصی بود.

در این نشست همچنین درباره تعیین سطح مبنای ارتفاعی کشور (ژئوئید محلی دقیق) به روش نجوم- ژئودتیک و نقش سازمان نقشه‌برداری کشور در تعیین چارچوب‌های مرجع مختصاتی کشور؛ گزارشی ارائه شد.

استادان نقشه‌برداری و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌های تهران و امیرکبیر نیز درباره اهمیت سامانه دوربین زنیت رقومی، مزایا و محدودیت‌های آن سخنرانی کردند.
برخی کارشناسان سازمان نقشه‌برداری کشور، در همکاری با متخصصان ملی و بین‌المللی، پیشنهاد طرح ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی «زنیت» را ارائه کرده‌اند. این سامانه یک سیستم سخت‌افزاری است که ارتفاع ژئوئید و ارتومتریک دقیق نقاط مورد نظر را تعیین می‌کند که نیاز حیاتی پروژه‌های زیربنایی ارتفاعی در سطح ملّی است.

با ایجاد سامانه دوربین رقومی صورت می گیرد؛ تحول بزرگ در روند گردآوری داده‌های ارتفاعی!

مکان نیوز -ایرنا- کارشناسان سازمان نقشه‌برداری کشور، در همکاری با متخصصان ملی و بین‌المللی، پیشنهاد طرح ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی «زنیت» را که منجر به تحولی بزرگ در روند گردآوری داده‌های ارتفاعی در کشور می‌شود، ارائه کردند.

به گزارش سازمان نقشه برداری کشور، با توجه به تحقیقات صورت گرفته در این سازمان، ایجاد سامانه ملی دوربین رقومی زنیت به ‌عنوان یک طرح نقشه‌برداری در ابعاد ملی می‌تواند تحولی شگرف در زمینه گردآوری داده‌های دقیق و زیربنایی ارتفاعی در سطح ملی با انجام همزمان عملیات ثقل‌سنجی و ترازیابی دقیق، فراهم کند.

به گفته یعقوب حاتم کارشناس ژئودزی فیزیک سازمان نقشه‌برداری کشور، مهمترین محصول این سامانه، تعیین اختلاف ارتفاع‌های ژئوئید و ارتومتریک است و با استفاده از یک ایستگاه جزر و مدی، ارتفاع‌های ژئوئید و ارتومتریک را به دست می‌دهد که در کارهای زیربنایی ارتفاعی در سطح ملی، حیاتی و ضروری است، اندازه‌گیری و تعیین تغییرات شتاب‌ ثقل و ارتفاع در شمال تهران و مناطق دیگر به عنوان پیش نشانگر زلزله و تعیین میزان مخاطرات و استعداد آتشفشانی دماوند، در مبحث ژئودینامیک، بخشی از کاربردهای این سامانه هستند.

این سامانه که به ابتکار متخصصان سازمان نقشه‌برداری کشور، در همکاری با متخصصان ملی و بین المللی، مورد مطالعه قرار گرفته و مسیر ساخت آن در کشور هموار شده؛ یک سیستم سخت افزاری است که دارای بخش‌های اصلی از جمله یک لنز خاص با درشت نمایی بالا برای رصد ستارگان بیشتر به صورت قائم در بالای سر (زنیت)، سه پایه اتوماتیک، سیستم تراز بسیار دقیق برای تنظیم قائم لنز، دوربین رقومی خاص برای تصویر برداری از آسمان پر ستاره شب از میان لنز قائم، گیرنده GPS دو فرکانسه برای زمان‌سنجی دقیق لحظه تصویربرداری از طریق ساعت اتمی و برای تعیین موقعیت ژئودتیک، پنج موتور خودکار تحت فرمان کامپیوتر برای انجام تنظیم تمام اتوماتیک سامانه، یک کامپیوتر برای ذخیره تصاویر ستارگان و انجام پردازش‌ تصاویر و داده‌های دیگر با استفاده از کاتالوگ سالانه موقعیت ستارگان است که در نهایت منجر به دو نوع تعیین موقعیت نجومی و ژئودتیک می‌شود و در نهایت با استفاده از این اطلاعات، ارتفاع ژئوئید و ارتومتریک دقیق نقاط تعیین می شود که نیاز حیاتی تمامی پروژه‌های زیربنایی ارتفاعی در سطح ملی است.

نکته حایز اهمیت در این رابطه، بهبود ۲۵ برابری این روش، در مقایسه با روش‌های موجود است؛ به طوری که از این سامانه در سطح بین‌المللی، به عنوان یک رنسانس یا تولد دوباره در نقشه برداری، یاد شده است.

ایجاد یک سامانه دوربین رقومی زینت، برای تولید مولفه‌های زاویه انحراف قائم، به همراه بازگرداندن "سامانه ترازیابی دقیق ماشینی" ایجاد شده در سازمان نقشه‌برداری کشور به خط تولید و انجام ترازیابی دقیق بر روی ایستگاه‌های چند منظوره ژئودزی احداث شده، می‌تواند تحولی شگرف را در تمامی کارهای زیربنایی و بنیادی ارتفاعی در سطح ملی ایجاد کند و در تهیه و غنای داده‌های پایه مورد اشاره فوق در سطح ملی، بسیار سودمند باشد.

ثقل‌سنجی مطلق در ایران با همکاری دانشمندان فرانسوی/تداوم همکاری علمی 2 کشور علی‎رغم تحریم‌ها

در دیدار استاد دانشگاه استراسبورگ فرانسه و هیات همراه با رییس سازمان نقشه‌برداری کشور بر تداوم همکاری‌های علمی فرانسه و ایران علی‎رغم تحریم‎ها تاکید و اعلام شد که دانشمندان فرانسوی با همکاری سازمان نقشه‌برداری مشغول ثقل‌سنجی مطلق در ایران هستند.

تداوم همکاری علمی فرانسه و ایران علی‎رغم تحریم‎ها/ دانشمندان فرانسوی با همکاری سازمان نقشه برداری مشغول ثقل‌سنجی مطلق در ایران هستند

به گزارش ایسنا، مهندس شفیعی، رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور در این دیدار تحریم‌های اخیر آمریکا را در روابط دوجانبه ایران و فرانسه، بی‌تاثیر دانست و تداوم و تقویت بیش از پیش همکاری‌های علمی دو کشور را خواستار شد.

شفیعی در ادامه خاطرنشان کرد: فعال شدن احتمالی آتشفشان‌ها، فرونشست زمین، زلزله‌های احتمالی و نیز کاهش آب‎های زیرزمینی موضوعات مهمی در ایران هستند که مسئولین با حساسیت بالایی پیگیر آن هستند. استفاده از فناوری‌های روز دنیا جهت بررسی موارد مذکور و ایجاد روابط بین‌المللی و فعالیت‌های تحقیقاتی دراین حوزه‌ها ضرورت دارد.

معاون سازمان برنامه و بودجه، کارشناسان سازمان نقشه‌برداری کشور و متخصصان ایرانی را در همکاری با دانشگاه استراسبورگ فرانسه برای انجام پروژه ثقل‌سنجی بسیار توانمند معرفی کرد و نسبت به هرگونه فعالیت تخصصی و علمی جدید و توافقات بعدی از سوی سازمان نقشه‌برداری کشور اعلام آمادگی کرد.

پروفسور "ژاک هیندرر"، استاد دانشگاه استراسبورگ فرانسه نیز از اینکه دانشگاه استراسبورگ فرانسه، کشور ایران را برای انجام پروژه‌های تحقیقاتی انتخاب کرده است، ابراز رضایت و خرسندی کرد و همکاری با متخصصان سازمان نقشه‌برداری کشور را گام موثری در روند تبادلات علمی دو کشور دانست.

وی اظهار کرد: برنامه‌های عملیاتی و اندازه‌گیری میزان ثقل زمین در ایران با تکنیک ثقل‌سنجی ماهواره‌ای همچنان ادامه خواهد داشت تا با کمک اطلاعات بدست آمده و پردازش آنها و نیز به صورت کاملا علمی ثابت کنیم که مقادیر آب‌های زیرزمینی در ایران رو به کاهش است تا جهت جلوگیری از ادامه این روند، برنامه‌ریزی و تلاش‎هایی صورت گیرد.

در همین راستا مهندس شفیعی به ژاک هیندرر یادآور شد: سازمان نقشه‌برداری ایران پایگاه اصلی جمع آوری اطلاعات بدست آمده از دستگاه ثقل‌سنجی است و با کمک تجهیزات و تکنولوژی‎های فنی فرانسوی، توانمندی پردازش و بررسی اطلاعات بدست آمده را دارد.

هیندرر با اشاره به همکاری چندین ساله دانشگاه‌های فرانسوی با سازمان نقشه‌برداری کشور، از تعیین ژئوتید دقیق ایران و تکمیل شبکه ثقل‌سنجی آن در نتیجه این همکاری خبر داد و درباره دستگاه جدید اتمی ثقل‌سنجی در کشورهایی که از آن استفاده می‌کنند، توضیحاتی ارائه داد.

بر اساس اعلام روابط عمومی سازمان نقشه برداری کشور، یکی از فعالیت‌های اصلی و مهم سازمان نقشه‌برداری کشور در حوزه فیزیک زمینی، اندازه‌گیری شتاب جاذبه به منظور کاربردهای مختلف از جمله تعیین ژئوتید، نحوه توزیع جرم داخلی زمین و تغییرات تکنوتیکی است که در این راستا طی 10 سال گذشته، سازمان نقشه‌برداری کشور با همکاری دانشگاه استرابورگ فرانسه همکاری علمی داشته و تاکنون نیز این همکاری ادامه دارد. طی این سال‎ها 15 ایستگاه ثقل‌سنجی در ایران ایجاد شده و در سال جاری با حضور اساتید فرانسوی 10 ایستگاه اندازه‌گیری ثقل‌سنج مطلق روی ایستگاه‌های پیشین نصب شده است. بر اساس این همکاری، پروژه‌های مختلفی مرتبط با نقاط حساس لرزه‌خیزی و تکنوتیکی کشور، با استفاده از سیستم تعیین موقعیت جهانی و ثقل‌سنجی انجام شده و ماحصل این همکاری منجر به تدوین 25 مقاله معتبر علمی شده است.

از سال 2000 تا سال 2007 میلادی و از سال 2017 تا سال 2018 میلادی این همکاری‌های علمی و فنی ادامه داشته و از سوی دکتر سعادت مدیر کل بخش زمینی و ژئودزی سازمان نقشه‌برداری کشور، این همکاری‌ها هدایت و برنامه‌ریزی می‌شود.

برخی نقاط کشور سالانه ۲۲ سانتیمتر فرونشست دارند

تهران- ایرنا- رئیس سازمان نقشه برداری کشور گفت: مطالعه بیش از ۴۰ محدوده (دشت و پهنه) از کشور نشان می‌دهد که در برخی مناطق سالانه تا ۲۲ سانتیمتر فرونشست داریم که بیشتر آن، مربوط به جنوب غرب تهران است.

«مسعود شفیعی» روز جمعه در گفت وگو با ایرنا عنوان کرد: آخرین اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد که نرخ فرونشست در جنوب غرب تهران نیز ٢٢ سانتی متر در سال است.
فرونشست محدوده وسیعی را در بر می‌گیرد و به شکل کاسه‌ای است که هرچه به مرکز نزدیک باشد، میزان نشست آن بیشتر است.
رئیس سازمان نقشه برداری افزود: میزان فرونشست در کف بیشتر است و ممکن است که احساس نشود زیرا علائم ظاهری چندانی در دشتها ندارد و با شیب ملایم اتفاق می‌افتد، اما گاهی با ظاهر شدن شکافهایی در سطح زمین یا تَرَکهایی در دیوار ساختمانها، اثرات تدریجی خود را بروز می دهد.
شفیعی توضیح داد: فرونشست گاهی زیانبارتر از زلزله است و موجب تخریب ساختمانها، شکست خطوط ریلی و خطوط انتقال گاز، آب و نفت و نیز ایجاد فروچاله می شود.
این مقام مسئول در باره استانهایی که بیشتر در معرض خطر هستند نیز گفت: پدیده فرونشست را در استان‌های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، همدان، مرکزی و شمال غرب کشور داریم.

** تهیه نقشه پهنه‌های آبی کشور پس از نیم قرن
رئیس سازمان نقشه برداری اظهار داشت: در ایران، از اواخر دهه ۶٠ آبنگاری (هیدروگرافی) شروع شد و در آن دوره هدف تهیه نقشه پوششی بود اما تا سال ١٣٩٥، هیچگاه برای نقشه‌های تولید شده، تائیدیه مراجع بین المللی اخذ نشده بود.
وی افزود: در سالهای ٢٠١۶ تا ٢٠١٨ با همکاری کمیته ملی هیدروگرافی در مجموع، حدود۴٠ چارت الکترونیکی (ENC) از خلیج فارس منتشر شده که تاکنون یک میلیون و ٣٠٠ هزار دلار درآمد حاصل از فروش داشته است.
شفیعی افزود: پس از نیم قرن، برای نخستین بار بود که ایران موفق به تهیه نقشه دریایی می شد و پیش از آن، نقشه دریای خلیج فارس را وزارت دفاع انگلیس و نقشه دریای خز را کشور روسیه تهیه کرده بودند.

** سواحل مکران مستعد سونامی است
رئیس سازمان نقشه برداری گفت: سونامی به امواج سهمگین آبی به سوی ساحل، گفته می‌شود که در پی حرکت صفحات پوسته زمین در منطقه ای دورتر از آن در بستر دریا و یا ماورای آن، ایجاد می‌شود.
وی ادامه داد: وقتی زلزله‌ای رخ ‌دهد یا پوسته زمین به هر دلیل دیگری مثل آتشفشان حرکت ‌کند، می‌تواند موجب شکل‌گیری امواج بسیار بزرگ و سهمگین در مناطق دورتر شود.
به گفته شفیعی، در نواحی مکران سواحلی داریم که به آبهای آزاد متصل هستند و تغییرات پوسته زمین نیز در این مناطق قابل توجه است که می‌تواند با وقوع یک زلزله، موجب حرکت موجی عظیم به ساحل شود.
وی درباره بروز سونامی در ایران گفت: سواحل مکران مستعد سونامی است اما در حال حاضر درباره امکان رخداد، زمان و محل دقیق آن نمی توانیم اظهارنظر کنیم.

** تهران تنها یک ایستگاه ژئودینامیک دارد
رئیس سازمان نقشه برداری، زلزله را نتیجه حرکت گسل‌ها و تغییرات در پوسته زمین دانست و افزود: مطالعه گسل‌های مهم در اطراف تهران نشان می‌دهد که برخی از آنها می‌توانند عامل بروز زلزله باشند بنابراین رصد دقیق رفتار آنها ضروری است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر، اعلام زمان و مکان دقیق وقوع زلزله قابل شناسایی نیست، گفت: اکنون ١٣٠ ایستگاه تعیین موقعیت ماهواره‌ای و ژئودینامیک در کشور داریم در حالیکه این تعداد باید دستکم ۴٠٠ ایستگاه باشد تا بتوانیم در فواصل نزدیک، تغییرات گسلها را اندازه گیری کنیم.

رصد دایم تحرکات تغییرات کوه های آتشفشانی/دماوند نشانه های فوران ندارد

مشاور رئیس سازمان نقشه برداری ‎با اشاره به رصد دائمی تغییرات آتشفشان دماوند، تفتان، بزمان، سهند و سبلان گفت: هیچ یک از این موارد هم اکنون در وضع خطرناکی به سر نمی‎برد.

به گزارش گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان ، فرخ توکلی مشاور رئیس سازمان نقشه برداری  در خصوص وضع آتشفشان دماوند ، به ماجرای آتشفشان ایسلند اشاره کرد و با تاکید بر اینکه باید از چنین تجربه‎ای در ایران نیز استفاده کنیم، ادامه داد: اگر چه رفتار هر آتشفشانی با آتشفشان دیگر فرق می کند اما لازم است در حالت کل از تجربیات آنها در آتشفشانهای کشور استفاده کنیم.

وی گفت: برای رصد آتشفشانهای ایران لازم است بر رو و اطراف آنها ایستگاهایی دائمی تعیین موقعیت ماهواره ایی ، ثقل سنج ، تیلتمتر و زلزله نگار نصب و با ثبت اطلاعات بصورت روزانه داده ها را تجزیه و تحلیل کنیم علاوه بر تجهیزات فوق الذکر برای رصد آتشفشان، تکنیک تداخل سنجی تصاویر راداری (INSAR) می‎تواند تغییرات آتشفشان را در بازه های زمانی مختلف نشان دهد که آیا در حال متورم شدن است یا برعکس در حال مچاله شدن؟

معاون فنی سابق سازمان نقشه برداری کشور با بیان اینکه در دماوند شاهد شروع یک فعالیت آتشفشانی نیستیم زیرا که زلزله نگارها هیچ زلزله ای را ثبت نکرده اند و اندازه گیریهای GPS و ثقلی که سازمان نقشه برداری بر روی دماوند اندازه گیری می کند تغییرات بحرانی را نشان نمی دهد.

وی افزود: از طرفی درجه حرارت آبهای گرم منطقه تغییر چشمگیری را نشان نمی دهد. هوای بسیار گرم امسال تابستان، بخشی از یخچالهای دماوند را آب کرد. این یخچال‌ها تا پیش از این نقش سد را در قله دماوند بازی می‎کردند و مانع از سرازیر شدن آب می‎شدند اما با آب شدن آنها، آب زیاد و سیل مانندی به پایین سرازیر شد.

توکلی با تاکید بر ضرورت ثقل سنجی دائم در محدوده دماوند، پیشنهاد ایجاد رصدخانه دائمی در این منطقه را که اخیرا از سوی سازمان نقشه برداری کشور عنوان شده را حیاتی توصیف کرد و افزود: باید دست کم سه ایستگاه دائمی GPS در اطراف دماوند داشته باشیم و با تصاویر راداری و تکنیکINSAR به صورت مداوم تغییرات این محدوده را رصد کنیم.

وی افزود: ایستگاههای دائمی GPS اطراف قله بالاآمدگی را نشان می دهد که با این ایستگاهها می توان کوه زایی در منطقه و افزایش ارتفاع دماوند را حدود 3 میلیمتر در سال برآورد کرد.

مشاور رئیس سازمان نقشه برداری ‎کشور ‎گفت: علاوه بر رصد دائم آتشفشان دماوند باید رفتار دیگر کوههای آتشفشانی کشور اعم از تفتان، بزمان، سهند و سبلان را نیز به طرق فوق الذکر رصد کنیم.

جمع‌شدگی ۲۲ میلی‌متری ایران به دلیل فشار دو صفحه/ثبت تحولات در پوسته "دماوند"

رئیس اداره ژئودزی و ژئودینامیک سازمان نقشه‌برداری با تاکید بر اینکه ایران سالانه ۲۲ میلی‌متر جمع می‌شود، گفت: بر اساس داده‌های ما تغییرات حرکتی در دماوند داریم؛ ولی میزان آن را نمی‌دانیم.

به گزارش ایسنا حمید رضا نانکلی امروز در نشست ویژه ریسک آتشفشان دماوند با ارائه گزارشی از وضعیت ریخت‌شناسی و تکتونیک دماوند، گفت: ایران از لحاظ تکتونیکی بین دو صفحه عربی و اوراسیا قرار دارد و صفحه عربی فشار زیادی به ایران وارد می‌کند.

وی ادامه داد: کشور ما شاهد پدیده‌های مختلف تکتونیکی و غیرتکتونیکی است که بخشی از آن به دلیل همین فشار روی می‌دهد.

نانکلی با اشاره به وضعیت پایش پوسته زمین در منطقه دماوند، ظهار کرد: ما ۱۳۰ ایستگاه جی‌.پی‌.اس از سال ۸۳ در منطقه فعال کرده‌ایم که وضعیت پوسته را رصد می‌کنند.

عضو کارگروه ملی مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی با اشاره به داده‌های دستگاه‌های جی‌.پی‌.اس در دماوند، اظهار کرد: این مشاهدات پایش شده و یافته‌ها نشان‌دهنده تغییرات شکلی روی پوسته منطقه دماوند هستند، در مناطقی که شبکه جی‌.پی‌.اس تراکم بهتری دارد مانند شمال غرب دماوند یا منطقه البرز با دقت بهتری می‌توان داده‌ها را تحلیل کرد.

به گفته وی محاسبات جدید نشان می‌دهد پوسته زمین در ایران به دلیل فشار صفحه عربی هر سال ۲۲ میلی متر جمع می‌شود و در منطقه البرز بخشی از نرخ لغزش گسل‌ها و کوتاه‌شدگی پوسته به همین دلیل است.

 نانکلی از اندازه‌گیری‌های دقیق در دماوند خبر داد و گفت: بر اساس این اندازه‌گیری‌ها ارتفاع قله ۵ هزار و ۶۱۰ کیلومتر و دهانه قله ۱۵۰ در ۱۵۰ به عمق ۲۷ متر است.

وی ادامه داد: همچنین نصب یک شبکه موقت را طراحی کردیم که فقط برای قله دماوند باشد و داده‌های آن را در سال‌های ۹۱، ۹۲، ۹۴ و ۹۶ تحلیل کرده‌ایم.

این کارشناس زمین‌شناسی گفت: یافته‌های مطالعات نشان داد تغییرات حرکتی در دماوند داریم، ولی میزان دقیق آن را نمی‌دانیم.

وی همچنین با اشاره به برآیند کلی بر اساس مطالعات اولیه نیز گفت: یک ایستگاه در منطقه پلور داریم که داده‌های آن از سال‌های ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۶ نشان می‌دهد دماوند به سمت شمال شرق در حال حرکت است و در ارتفاع هم ۳ میلی‌متر بالاآمدگی داشته است.

نانکلی با اشاره به انجام یک تحقیق دانشجویی بر اساس تکنیک تداخل‌سنجی راداری نیز گفت: بر اساس این مطالعه منطقه دماوند حدود ۵ میلی‌متر در قسمت شرقی و حدود ۳ تا ۴ میلی‌متر نشست داشته است.

وی در پایان نتیجه گیری کرد: از جهت تغییرات پوسته‌ای می‌توان گفت تغییرات معنی‌دار و غیرطبیعی در خود قله مشاهده نکرده‌ایم، ولی باید مستمر پایش شود و ایستگاه‌های لرزه‌نگار، شتاب‌نگار و جی‌.پی‌.اس در دماوند نصب شود تا از تحلیل داده‌های دقیق و چندحوزه‌ای بتوانیم وضعیت تغییرات پوسته‌ای در دماوند را بررسی کنیم.

Airbus مدل ارتفاعی دقیقی برای تصحیحات قائم جهانی منتشر کرد

مکان نما - مهری رحیمی : شرکت Airbus Defence و Space  نمونه کارهای مدل رقومی ارتفاعی زمین را با راه اندازی سیستم  WorldDEM4Ortho  خود گسترش و  توسعه داده اند.

مدل رقومی ارتفاعی WorldDEM4Ortho   مناسب تصحیح داده ها و اطلاعات ماهواره ای راداری بصورت قائم و وضوح بصری بوده و همچنین قادر به تصحیح تمامی اعوجاج های القاء شده توسط تغییرات توپوگرافی سطح زمین و جهت گیری ماهواره ای در حین فراهم نمودن تصویر است.

مدل ارتفاع دیجیتالی  WorldDEM4Ortho  تمامی سطح زمین را پوشانده و از جمله مدل های ارتفاع دقیق و پایدار جهت تصحیح قائم در مقیاس جهانی بشمار می آید. بدون انجام تصحیحات هندسی قادر به استفاده از تصاویر ماهواره ای در چارچوب سیستم های اطلاعات مکانی و یا کاربردهای وابسته به نقشه برداری نخواهیم بود.

با توجه به توسعه گسترده کاربرد های نوین درعرصه موقعیت یابی مکانی و همچنین آنالیز تجارت خدمات مبتنی بر موقعیت یابی و یا صنعت توریسم، نیاز به مدل تداوم و ارتفاع دقیق نیز رو به پیشرفت خواهد بود.