گسل شمال تهران دارای حرکت یا نرخ لغزش معنی داری نیست

مکان نیوز - به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از اداره کل نقشه برداری زمینی و بنیادی؛ در پی وقوع زمین لرزه با بزرگای ۳.۹ ریشتری ۲۸ مرداد ماه، سازمان نقشه برداری کشور با استفاده نتایج بدست آمده از سری‌های زمانی و میدان سرعت و استرین شبکه ایستگاه‌های دائمی ژئودینامیک سازمان نقشه‌برداری کشور، نشان می‌دهد که گسل شمال تهران دارای حرکت یا نرخ لغزش معنی داری نیست و تنش رها شده از این زلزله قطعه گسل مشا با بزرگای ۳,۹ ریشتری آن را تحریک نکرده است و تغییری در نرخ لرزه خیزی آن مشاهده نشده است و هم اکنون در مرحله بین لرزهای و قفل شدگی و تجمع تنش قرار دارد که تطابق خوبی با نگاشته‌ای لرزه نگاری نیز دارد.

در ۳۰ هزار سال گذشته ۶ یا ۷ رخداد با بزرگای ۶ و۷,۲ ریشتری روی قسمت غربی گسل شمال تهران رخ داده است و نرخ لغزش ۰,۳ میلیمتر در سال برای آن محاسبه شده است. گسل مشا در ۳۵ کیلومتری شمال شرقی تهران از روستای کلان رد می‌شود، دو گسل مشا و گسل شمال تهران در این روستا به هم می‌رسند و تلاقی می‌کنندو به عنوان "زون اتصال" این دو گسل شناخته می‌شود، میزان تنش قبل از زلزله و آغاز گسیختگی بر روی این قسمت از گسل مشا ۴,۳ مگا پاسگال می‌باشد.در این حالت تنش برشی بر تنش قبل از زلزله غلبه کرده و جابجایی در صفحه گسل رخ داده، صفحه گسلی – گسیختگی و مرز تغییر شکل این قطعه گسل مشا که در ۲۸ مرداد فعال شده پیشتر هم فعالیت داشته و هم در سال ۱۶۶۵ میلادی جابه جا شده و هم در زلزله ۱۸۳۰ میلادی. در سال ۱۶۶۵ یک زلزله به بزرگای ۶ تا ۷ ریشتر اتفاق افتاده و در سال ۱۸۳۰ با بزرگای ۷ ریشتری بوده است. یک زلزله با بزرگای ۵ ریشتری هم در سال ۱۹۳۰ اتفاق افتاده که روی همین قطعه گسل مشا بوده است. در اردیبهشت ۹۹ نیز زمین لرزه‌ای با بزرگای ۵,۱ در این قطعه رخ داده است.

از اهداف مهم در ایجاد شبکه ژئودینامیک اندازه گیری و تعیین تغییرات پوسته زمین در طول زمان می‌باشد. در این راستا با اندازه گیری‌های دائم GPS در ایستگاه‌های شبکه ژئودینامیک، پردازش و آنالیز نتایج می‌توانیم به شناخت کامل‌تری از وضعیت و حرکات پوسته زمین در کشور دست یابیم و بتوانیم حرکات آنها را مدلسازی کنیم. اندازه گیری های دقیق ژئودینامیک در تعیین حرکات صفحات تکتونیک قاره‌ای، بررسی حرکات گسل‌های فعال و پیش بینی روند جابجایی آنها، تعیین جابجایی و حرکت پوسته زمین برای کاهش خسارات احتمالی ناشی از زلزله و همچنین جهت مکانیابی بهینه سازه‌ها در پروژه‌های عظیم مهندسی عمران نظیر سدها، نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و تشخیص محل و میزان افت ذخایر حیاتی آب، نفت و گاز و منابع زیرزمینی کاربرد دارد. لذا یکی از اصلی ترین بررسی‌های ژئودینامیکی دستیابی به مدل جنبشی بلوک‌ها و پهنه‌های ساختاری زمین شناسی و میزان واکنش و هم کنش پهنه‌ها، گسلهای فعال نسبت به یکدیگر است.

از نتایج حاصله مشخص است نیاز به تراکم شبکه‌های دائمی GNSS در اطراف گسلهای فعال و مناطق حساس می‌باشد و اینکه با بهره گیری از این سیستم به عنوان پیش نشانگر و سیستم هشدار زلزله بتوان در جهت جلوگیری از خسارات جانی و مالی استفاده نمود. از آنجایکه GNSS تغییر شکل‌های لرزهای و غیر لرزهای را نشان می‌دهد و بر عکس دستگاه‌های لرزه‌نگار که فقط تغییر شکل لرزه‌ای را نشان می‌دهند می‌توانیم با تفکیک این دو به الگوریتم دقیق‌تری برای جداسازی تغییر شکل‌های ناشی از زلزله برسیم. البته ترکیب این دو در زمینه تعیین بزرگای زلزله کمک خواهد کرد که نیازمند مشاهدات با نرخ ۱ ثانیه و کمتر است.