رویارویی با سیل به کمک تصاویر ماهواره‌های اروپایی

مکان نیوز -ایرنا- مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران از پایش تصاویر ماهواره‌ای مربوط به سیل خبر داد و گفت: تصاویری که می‌تواند کمک‌رسانی به سیستان و بلوچستان را تسریع کند بیشتر از ماهواره‌های راداری آژانس فضایی اروپا، ماهواره terra و سنجنده modis دریافت می‌شود چرا که اکنون ایران ماهواره‌ای در مدار ندارد.

ابتدای امسال زمانی که سیل در استان‌های شمالی و غربی کشور جاری شد، پایش تصاویر ماهواره‌ای کمک کرد تا مسوولان بتوانند هم در زمان وقوع سیل، بر اساس اولویت‌بندی امدادرسانی کنند هم پس از آن میزان خسارت را به عدد واقعی برسانند.

از جمعه گذشته با هشداری که قبلا سازمان هواشناسی داده بود و سنجش از راه دور سازمان فضایی نیز آن را تایید کرده بود، متاسفانه شاهد سیلی بودیم که از قبل آمدنش را اطلاع داشتیم اما شواهد نشان می‌دهد پیش‌بینی قبلی خیلی هم روال امدادرسانی را تغییر نداده است.

مصطفی منصورپور روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره این که با توجه به پایش تصاویر ماهواره‌ای سیل، می‌توان برآورد کرد خسارت سیل سیستان و بلوچستان از سیل نوروز بیشتر است یا نه، گفت: اکنون نمی‌توانیم در این خصوص نظر قطعی بدهیم، اما با توجه به گستردگی سیل نوروز در شمال و غرب کشور به نظر نمی‌رسد خسارات سیل اخیر بیشتر باشد.

وی افزود: اما با توجه به این‌که موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی منطقه متفاوت از شمال کشور است، می‌توان ارزیابی کرد که این سیل کجا می‌‎توانست اثرات زیان بار بیشتری بر جای بگذارد این مساله نیز با داده‌های ماهواره‌ای کاملا قابل تشخیص بود، نوروز امسال توانستیم با داده‌های موجود که در دسترس همگان نیز قرار گرفت، سیل را پیش‌بینی کنیم، هر چند پیش‌بینی سیل وظیفه ما نیست اما معمولا این کار را انجام می‌دهیم تا بتوانیم با اطلاع از وضعیت زمین، اقدامات لازم را انجام دهیم.  

وی اشاره کرد: با توجه به اعلام قبلی سازمان هواشناسی کشور، داده‌های ماهواره‌ای و تجربه‌ای که از سیل نوروز داشتیم انتظار می‌رفت آمادگی رویارویی با سیلی که در سیستان و بلوچستان به وقوع پیوست، بیشتر باشد. در سازمان فضایی کشور متخصصان جوان برای کارشان انگیزه زیادی دارند و اطلاعات را از منابع مختلف دریافت می‌کنند، سیل نوروز در تعطیلات رخ داد و نهادها نیمه تعطیل بودند، در آن شرایط نداشتن آمادگی لازم دور از ذهن نبود، اما در سیل سیستان و بلوچستان با تمام پیش‌بینی‌های اولیه انتظار آمادگی بیشتر را داشتیم.

مدیرکل سنجش از دور سازمان فضایی ایران در خصوص آمادگی این سازمان برای انجام پایش تصاویر ماهواره‌ای خاطرنشان کرد: با توجه به هشدارهایی که از یک هفته قبل از وقوع سیل اعلام شده بود، ما تیم پایش سیل را فعال کردیم و به کارشناسان اطلاع دادیم برای روزهای ۲۰ تا ۲۱ دی ماه آماده تولید نقشه‌های ماهواره‌ای و پایش محدوده سیل گرفته باشند.

وی افزود: در همان زمان اطلاعات ماهواره‌ای دریافت شده را پردازش کردیم، این اطلاعات را به نهادهای مختلف ارسال نکردیم به این دلیل که وظیفه ما پیش بینی نیست ما برای این که خودمان در جریان باشیم، پردازش‌ها را انجام می‌دهیم، البته صحبتم به این معنا نیست که ما اطلاع رسانی نمی‌کنیم، اما از آن‌جایی که مرجع پیش‌بینی‌ها، سازمان هواشناسی است و با این کار در وظایف آن‌ها تداخل پیش می‌آید به این مساله ورود نکردیم اما هر سازمانی از ما اطلاعات بخواهد با کمال میل در اختیارشان قرار می‌دهیم.

منصورپور تصریح کرد: وظیفه اصلی تیم سنجش از دور سازمان فضایی کشور، پایش است، مرحله‌ای که به شکل کامل به آن ورود می‌کنند، امروز توانستیم تصاویری که از آژانس فضایی اروپا دریافت کردیم را در اختیار کاربران قرار دهیم، این تصاویر از ماهواره‌های راداری اخذ شده است.

وی گفت: زمان وقوع سیل آسمان کاملا ابری و شرایط جوی نامساعد است، به همین دلیل پایش سطح وسیعی از منطقه کاری سخت و گاهی ناممکن است، در آن شرایط حتی ممکن است پهپادها هم نتوانند پرواز کنند در حالی که ماهواره‌های راداری قابلیت تصویربرداری در تمامی شرایط آب و هوایی را دارند. دسترسی به این داده ها می تواند به مسوولان در زمان بحران کمک کند تا از وسعت پهنای سیل و میزان خسارت مطلع شوند و مناطق را بر اساس نیازی که برای امدادرسانی وجود دارد، اولویت بندی کنند.

وی در خصوص دسترسی به داده‌های ماهواره‌های راداری گفت: در برخی مواقع نمی شود از داده‌های راداری ماهواره‌ها استفاده کرد چرا که تعداد این ماهواره‌ها خیلی زیاد نیست ضمن این که ایران کلا ماهواره راداری ندارد و ماهواره‌های دیگر هم به دلیل عمر کوتاهی که داشتند الان در مدار نیستند، بنابراین عملا چه در بخش ماهواره راداری چه در بخش ماهواره اپتیک از داده‌های ماهواره‌ای آژانس فضایی اروپا استفاده می‌کنیم. 

منصورپور درباره تخمین خسارتی که به زمین‌های کشاورزی و دامی وارد شده است، گفت: بخشی از دیتای مورد نیاز برای این کار باید از طریق پهپاد، داده های زمینی و بازرسی های زمینی اتخاذ شود اما تصاویر مکانی با کیفیت بالا که توسط بخش خصوصی و استارتاپ‌ها دریافت و پردازش می‌شود می‌تواند میزان خسارات را برآورد کند و در اختیار سازمان متولی قرار دهد.

وی با تاکید بر اینکه پهنه سیل بزرگ نیست اما مشکلاتی که ایجاد کرده بسیار زیاد است، افزود: شهرستان‌های کنارک، میرجاوه، نیک‌شهر، هیرمند در سیستان و بلوچستان و شهرستان‌های بشاگرد، جاسک، حاجی آباد، رودان، سیریک، میناب در هرمزگان مناطقی هستند که بیش از شهرها و روستاهای دیگر تحت تاثیر سیل قرار گرفته‌اند.