تولید دادههای آماری در حوزه اکتشاف در کشورهای معدن‌خیز و از جمله کشور ما چه اهمیتی دارد؟
نخستین گام برای شناسایی مواد معدنی، تهیه اطلاعات پایه برای اکتشاف است. این اطلاعات پایه شامل نقشه‌های زمین‌شناسی در مقیاسهای مختلف از 1:250000، 1:100000 تا 1:25000 می‌شود که تهیه آن در همه کشورها از وظایف دولت است. البته تهیه نقشه‌های با مقیاس بزرگ‌تر شامل 1:10000 تا 1:1000 به‌طور معمول برعهده مکتشف یا بخش خصوصی است که این نقشه‌ها بنا بر ضرورت در مناطق گوناگون تهیه می‌شوند. از این رو، نخستین گام برای یافتن ظرفیتهای معدنی، بررسی اطلاعات موجود از جمله نقشه‌های زمین‌شناسی یاد شده است.
دادههای دورسنجی و نقشه‌های کوچک‌مقیاس شامل نقشه‌های ژئوشیمیایی و ژئوفیزیکی در تلفیق با دادههای زمین‌شناسی، راهنمای مفیدی برای انتخاب مکان‌های مناسب و مهم برای اکتشاف مواد معدنی به‌شمار می‌رود که تهیه این نقشه‌ها هم بر عهده دولت (سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور) قرار دارد. هر چند این موضوع مانع از تهیه این اطلاعات ازسوی بخش خصوصی نمی‌شود و این بخش می‌تواند در کنار دولت به اکتشافات مقدماتی و تکمیلی بپردازد.
کشورهای پیشرفته از چه سیستم‌ها و استانداردهایی برای تولید دادههای اکتشافی شفاف استفاده می‌کنند؟
اطلاعات پایه در بیشتر کشورهای پیشرفته معدنی مانند کانادا، انگلستان و... به‌طور کامل جمع‌آوری و تهیه شده است. علاوه بر این، در برخی کشورها مانند کانادا، هر چند سال یک مرتبه، با استفاده از ابزارهای اکتشافی جدید و تکنولوژی روز دنیا، بارها و بارها اطلاعات برداشت شده اولیه بهروزرسانی می‌شود. به همین دلیل سرمایه‌گذار معدنی واقعی با حداقل ریسک و به‌طور شفاف به اطلاعات پایه مورد نیاز در منطقه هدف خود دسترسی دارد. مهم‌تر از همه اینکه با توجه به استفاده از ابزارهای روز و تکنولوژی‌های جدید، این اطلاعات و آمار، با درصد اعتماد و اطمینان بسیار بالایی تهیه شده‌اند و برای هر سرمایه‌گذار معدنی قابل‌استناد هستند. بنابراین همواره در محیط شفاف معدنکاری چنین کشورهایی، احتمال بروز تخلفات انسانی و مشکلات فنی به حداقل ممکن می‌رسد.
تولید دادههای شفاف برای اکتشافات معدنی در کشور را در چند سال گذشته چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال‌های گذشته متاسفانه در کشور ما ثبت محدوده‌های اکتشاف معدنی تنها با استفاده از نقشه‌های توپوگرافی 1:250000 انجام می‌شد و ترسیم آن روی کالک، مبنای عمل سازمان صنعت، معدن و تجارت در هر استان بود که این سیستم ثبت اشکالات زیادی داشت. عمده‌ترین اشکال این سیستم خطای زیاد در ثبت محدوده‌های معدنی بود. از دیگر مشکلات آن می‌توان به عدم‌شفافیت داده‌ها و نقشه‌های تهیه شده، در دسترس نبودن کالک برای عموم و احتمال بروز تخلف اشاره کرد که باعث غیرقابل اتکا و نامناسب بودن دادههای به دست آمده از آن برای ورود سرمایه به بخش معدن شده بود. اما خوشبختانه در یکی دو سال گذشته با ثبت و صدور مکانیزه محدوده‌های معدنی از طریق سامانه کاداستر، هم خطای فنی و کارشناسی به حداقل رسیده و هم احتمال بروز تخلف به‌طور قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده که در نتیجه دادههای قابل اعتمادتری نسبت به گذشته خواهیم داشت.
